Исломхўжа мадрасаси ва минораси (Хива)

Исломхўжа мадрасаси ва минораси

Исломхўжа мадрасаси ва минораси — Хивадаги меъморий ёдгорлик. Ичан қалъа марказида жойлашган. Хива хони Асфандиёрхоннмт бош вазири ва қайнотаси Исломхўжа қурдирган (1908—10). Мадраса (42,8*32,5)нинг бош тарзи икки қаватли.

Ҳовли (23х20) атрофи бир қаватли кичик ҳужралар (жами 42 та) билан ўралган. Бош тарзининг ҳовлига қараган иккинчи қаватида айвон бор. Мадрасанинг жанубий шарқидаги масжид гумбазли, меҳроби кошин ва ганчкори нақш билан безатилган. Олд томонида Хивадаги энг баланд минора (44,6 м) қад кўтарган. Асосининг диаметри —9,5 м. Юқорига томон ингичкалашиб боради. Кўк, яшил рангли нақшлар билан бел-боғлар ишланган. Қафасасига панжаралар ўрнатилиб, юқориси муқарнасли шарафа ва қубба билан якунланган. Минора шаҳарнинг деярли ҳамма томонидан кўзга яққол ташланиб туради. И.м. ва м.ни қуришда меъмор Худойберган ҳожи, наққошлар Эшмуҳаммад Худойбердиев, Болта Воисов ва бошқалар қатнашган.

Ўзбекистон миллий энциклопедияси, биринчи жилд. Тошкент, 2000-йил.


ХХ аср бошларида қурилган Исломхўжа мадрасаси ва минораси виқор билан кўкка бўй чўзиб турибди. Минора ғоят гўзал кўринишда. Унинг яратилиш ташаббускори ва ҳомийси Асфандиёрхоннинг бош вазири Исломхўжа бўлган.
Исломхўжа ўз даврининг фан, маданият, техника янгиликларига ғоят қизиқувчи давлат арбоби эди. У Хоразмни дунёнинг энг ривожланган давлатлари қаторида кўришни истар, Ватанни ташқи дунё билан боғлашга интилган, илғор ғоялар билан тўлиб-тошган инсон эди. У Хива қадимий обидаларини сақлаш, таъмирлаш ишларига ҳам катта ғамхўрлик кўрсатган. Хонликни идора этишдаги хизматлари учун «Вазири акбар» унвони берилган; Хивада почта ва телеграф биноси, Нуриллабой саройи, Исломхўжа мадрасаси, мактаб ва касалхона қурдирган.
Исломхўжа мадрасасининг олд томони икки қаватли, пештоқининг ён қанотларида икки қаватли равоқлар бор. Равоқлар тепаси ҳошиялар ва сиркор сопол билан безатилган. Бурчакларида минорасимон гулдасталар қурилган. Пештоқнинг орқа томонидаги кичик ҳовли бир қаватли ҳужралар билан ўралган. Мадрасанинг диққатга сазовор жойи шундаки, унинг жанубий-шарқида гумбазли, меҳроби кошин ва нақш билан безатилган масжид бор. Мадрасанинг олд томонида Хивадаги энг баланд чиройли минора қад кўтарган. Минора кўк ва яшил кошин билан нафис нақшланган, шаҳарнинг деярли ҳамма томонидан кўзга яққол ташланиб туради.
1908–1910 йилларда бунёд этилган тарихий обида – Исломхўжа мадрасаси ва минораси Хиванинг довруғини оламга таратиб, музей-шаҳарнинг кўркига кўрк қўшиб турибди.

Рейтинг@Mail.ru

 

МАҚСАДИМИЗ

Миллий қадриятларимиз, маънавий бой меросимизни тиклаш ва уларни чуқур ўрганиш, унинг мазмун-моҳияти ва аҳамиятини халқимиз ўртасида тарғиб этиш, Имом Бухорий, Имом Термизий, Абу Мансур Мотуридий, Бурҳониддин Марғиноний, Баҳоуддин Нақшбандий ва Маҳмуд Замахшарий сингари юртимиздан етишиб чиққан буюк муҳаддис, фақиҳ, тасаввуф ва муфассир алломалар меросини ҳар томонлама теран ўрганиш, юксак инсоний ғоялар ва муқаддас қадриятларимизни ўзида ифода этган манбаларни тадқиқ этиш, улардан диний таълим, маънавий-ахлоқий тарбия ишларида фойдаланиш, диний ходимларнинг малакасини, билим ва тажрибасини ошириш бўйича ўқув-услубий ишларни амалга ошириш, ёш авлоднинг руҳий ва маънавий оламини бойитиш, азалий миллий қадриятларимизни сақлаш ва улуғлаш, юртимиз тарихи зарварақларига олтин ҳарфлар билан муҳрланган нодир қўлёзмаларни келгуси авлодларга етказиш, аждодларимиз ҳаёти, ахлоқи ва юксак маънавиятини ифодаловчи матнларни таржима қилиб, ёшлар қалбида улар қолдирган меросга ҳурмат, эъзоз ва муҳаббат туйғусини шакллантириш, юртимиз Мовароуннаҳрнинг Бухоро, Самарқанд, Марв, Урганч, Ахсикет, Хива, Шош, Марғинон ва бошқа шаҳарларидаги маърифат масканлари бўлмиш мадрасаларда етишиб чиққан алломалар ҳақида, улар таҳсил олган мадрасалар ва ҳозирда юртимиз Ўзбекистонда ишлаб турган мадрасалар ҳақида талабаларга маълумот бериб бориш.
БИЗ БИЛАН БОҒЛАНИШ:  madrasa@islom.uz

GRAND TA'LIM нодавлат таълим муассасаси катта устози Анвар Аҳмад таълим даргоҳига асос солинган илк кунлардан бери фаолият юритади. Араб тили грамматикасида оид кўплаб дарслик ва адабиётлар тўпловчиси ва муаллифларидан.

arabic.uz сайтининг муҳаррири, "Риёзус солиҳийн", "Ал-Азкор", "Саодатга етакловчи ҳикматлар" ва бошқа кўплаб асарлар таржимони ва нашрга тайёрловчиси.

Анвар Аҳмад 1977 йилда таваллуд топган, оилали 4 нафар фарзанди бор. Миср Араб Республикасининг Азҳари Шариф, ал Азҳар институтлар бўлими, эъдодий ўрта-махсус билим юртини тамомлаган.

Шайх Муҳаммад Содиқ Муҳаммад Юсуф раҳимаҳуллоҳнинг шогирди. "Саҳиҳи Бухорий"дан шайх хазратларидан ижоза олган. “Олтин силсила” таржимонлар гуруҳининг аъзоси.

Аввал Миср Араб республикаси элчихонаси қошидаги фан ва таълим марказида араб тили ўқитувчиси, 2008 йилдан эса GRAND TA’LIM етакчи ўқитувчиларидан.